RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VA AI ASOSIDA ICHKI AUDIT SIFATINI TAKOMILLASHTIRISH
##semicolon##
ichki audit, sun’iy intellekt, audit sifati, mashinaviy o‘rganish, data analytics, process mining, risklarni boshqarish, raqamli audit, avtomatlashtirilgan tahlil.Abstrak
Ushbu maqolada raqamli texnologiyalar va sun’iy intellekt (AI) asosida ichki audit sifatini takomillashtirish masalalari yoritiladi. Raqamlashtirish jarayonlari korxonalarda ma’lumotlarni real vaqt rejimida yig‘ish, qayta ishlash va tahlil qilish imkoniyatlarini kengaytirayotgani, sun’iy intellekt esa auditning an’anaviy usullariga nisbatan ancha chuqur, tezkor va aniqlik darajasi yuqori bo‘lgan tahliliy yondashuvlarni taqdim etayotgani ta’kidlanadi. Tadqiqotda AI vositalari – mashinaviy o‘rganish, data analytics - ma’lumotlar tahlili, anomaly detection - g‘ayrioddiy holatlarni aniqlash, process mining - jarayonlarni tahlil qilish texnologiyasi kabi texnologiyalarning ichki audit jarayonlariga integratsiyasi natijasida risklarni oldindan aniqlash, nazorat muammolarini erta bosqichda aniqlash, xatoliklarni avtomatik aniqlash va audit samaradorligini oshirish imkoniyatlari tahlil qilinadi. Shuningdek, AI asosida shakllangan raqamli audit muhiti auditorning rolini qayta ko‘rib chiqish, kompetensiyalarni yangilash va audit metodologiyasini zamonaviylashtirish zaruratini yuzaga keltirishi ko‘rsatib o‘tiladi. Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, raqamli texnologiyalar va sun’iy intellektni ichki audit tizimiga to‘liq integratsiya qilish korxonalarda audit sifati, shaffoflik va hisobdorlik darajasini sezilarli ravishda oshiradi.
##submission.citations##
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti qarori “Sunʼiy intellekt texnologiyalarini 2030-yilga qadar rivojlantirish strategiyasini tasdiqlash toʻgʻrisida”. 14.10.2024 yildagi No. PQ-358-son
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti farmoni “Sun’iy intellekt texnologiyalarini yanada rivojlantirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar”. 22.10.2025 yildagi No. PF-189-son
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti qarori “Moliyaviy hisob tizimini xalqaro talab va standartlarga muvofiq takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”. 15.09.2025 yildagi No. PQ-282-son
Mamarasulov D.A. & Kudbiyev D. (2024). Preparation of reports for the first
time according to international standards of financial reporting. Innovative
Development in Educational Activities, 3(5), 28–37.
https://doi.org/10.5281/zenodo.10823600
Mamarasulov D.A. (2024). IMPROVING INVESTMENT PROPERTY ACCOUNTING IN UZBEKISTAN: A FOCUS ON INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARDS (IFRS). Экономика и социум, (4-1 (119)), 308-316.
Mamarasulov D.A. (2024). Important issues of accounting for fixed assets
according to the requirements of international financial reporting standards. Journal of Management Value & Ethics, India Gwalior-M.P. Jan-March 24 Special Issue, 88-94. http://jmveindia.com/journal/JAN-MARCH%2024_IS-2024.pdf
Кудбиев, Д., & Мамарасулов, Д. (2024). ВОПРОСЫ СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ УЧЕТА ОСНОВНЫХ СРЕДСТВ В СООТВЕТСТВИИ С МЕЖДУНАРОДНЫМИ СТАНДАРТАМИ ФИНАНСОВОЙ ОТЧЕТНОСТИ. Nashrlar, 3(M), 81–84.
https://doi.org/10.60078/2024-vol3-issM-pp81-84
Diyorbek Alijon O’G’Li Mamarasulov (2022). MHXS BO’YICHA
BIRINCHI HISOBOT TAYYORLASH MUAMMOLARI. Scientific progress, 3 (4), 474-485.
Mamarasulov Diyorbek Alijon Ugli (2024). IMPROVING THE PREPARATION OF CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS OF FIXED ASSETS IN THE DIGITAL ECONOMY. Raqamli iqtisodiyot (Цифровая экономика), (7), 507-522.
Mamarasulov Diyorbek Alijon Ugli & Davlatbay, K. (2024). EXPLORING FIXED ASSET IMPAIRMENT ACCOUNTING PRACTICES IN UZBEKISTAN. Science and innovation, 3(Special Issue 24), 179-184.
Mamarasulov Diyorbek Alijon Ugli (2025). ANALYTICAL APPROACHES TO FIXED ASSET AUDITING IN THE CONTEXT OF ECONOMIC MODERNIZATION. Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar, (№003), 13-18. https://doi.org/10.55439/EIT/vol13_iss7/728
Diyorbek Mamarasulov Alijon Ugli (2024). IMPLEMENTATION OF ERP SYSTEMS: ACCOUNTING AND AUDITING IMPLICATIONS. Raqamli iqtisodiyot (Цифровая экономика), (8), 243-253.
Davenport, T. (2021). Artificial Intelligence and the Future of Auditing. Journal of Emerging Technologies in Accounting, 18(2), 1–17. https://doi.org/10.2308/jeta-2021-061
Deloitte. (2022). AI-Driven Audit Analytics: Enhancing Audit Efficiency and Accuracy. Deloitte Insights Report. https://www2.deloitte.com
Abduraxmonova, Y., Qosimov, B., & Umurzoqov, A. (2022). Raqamli audit va korxonalar boshqaruvida axborot texnologiyalarining roli. O‘zbekiston Iqtisodiy Tadqiqotlar Jurnali, 4(2), 47–56.
theiia.org
wolterskluwer.com
tpointtech.com
