ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ БАНК ХИЗМАТЛАРИ БОЗОРИДА РАҚОБАТНИ БАҲОЛАШ МЕТОДОЛОГИЯСИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ МАСАЛАЛАРИ
Keywords:
рақобат, банк маҳсулоти, банк хизматлари, кредит сиёсати, фоиз маржаси, кредит хизматлари бозори, қайта молиялаш ставкаси, фоизли даромад, ипотека кредити, истеъмол кредити, микроқарзAbstract
Банк тизимида банклар сонининг ошиб бориши ёки бозор иштирокчиларнинг кўплигига қарамай монопол даражаси юқори бўлиб қолиши мумкин. Ушбу ҳолат кўп жиҳатдан банк хизматлари бозорида асосий ўринларни давлат улуши мавжуд банклар эгаллаган билан изоҳланади. Ўзбекистон банк хизматлари бозори жуда сегментланган ва банклар тармоқ фаолиятига ихтисослашуву ҳамда ўзига хос хусусиятлари билан боғлиқ. Тижорат банкларининг рақобатбардошлигини ошириш ва хизматлар бозорида рақобатни ривожлантириш бугунги кундаги муҳим масалалардан ҳисобланади. Замонавий ривожланаётган дунёда рақобатнинг мавжудлиги иқтисодиёт тараққий этиши учун асос бўлиб хизмат қилади. Банклараро рақобатнинг ривожланиши банк мижозлари бўлган юридик ва жисмоний шахс бўлишидан қатъий назар иқтисодиёт барча субъектлари фаолиятига ижобий таъсир кўрсатади. Банкларнинг хизматлар бозоридаги стратегияни жорий этиш, нарх сиёсатини шакллантиришга ва ривожланиш истиқболларини белгилашга ёрдам беради. Мазкур мақолада банк тизимининг монополлашув даражасини ўрганиш ва банк хизматлари бозорида рақобат моделларига асосланган методологиялари кўриб чиқилади.
References
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 12 майдаги
ПФ-5992-сон «2020-2025 йилларга мўлжалланган Ўзбекистон Республикасининг банк тизимини ислоҳ қилиш стратегияси тўғрисида»ги фармони. https://lex.uz/docs/4811025.
Абдулазизова Ў.Н. Молиявий хизматлар бозорларида рақобат ва монополияга қарши тартибга солиш сиёсати / Иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) диссертацияси автореферати, 2022 йил. Б.28.
Қулметов М. “Банклараро бозорда рақобат механизмини ривожлантириш йўллари” / Молия илмий журнали, 2023 йил 2-сон Б.99-105.
Amidu, M., & Wilson, J. O. S. (2014). Competition in African Banking: Do globalization and institutional quality matter? 31 p. https://doi.org/10.2139/ssrn.2399050
Rakshit, B., & Bardhan, S. (2019). Does bank competition promote economic growth? Empirical evidence from selected South Asian countries. South Asian Journal of Business Studies, 8(2), 201-223. https://doi.org/10.1108/SAJBS-07-2018-0079.
S. and Laeven, L. (2003). What drives bank competition? Some international Evidence, Journal of Money, Credit and Banking, 36(3), 563-583. https://doi.org/10.1596/1813-9450-3113
Liyanagamage, H.D.D. C. (2014). Rethinking the nexus between competition and efficiency in emerging economies: Evidence from Sri Lankan banking sector, International Journal of Economics, Business and Finance, 2(5), 1 - 15.
Jimenez, G., Lopez, and Saurina, J. (2007). How Does Competition Impact Bank Risk-Taking? Working Paper No.2007-23, Federal Reserve Bank of San Francisco. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.965462.
Fungacova, Z., & Weill, L. (2009). How market power influences bank failures: Evidence from Russia, BOFIT Discussion Papers, 12, 2009. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1343173
Schaeck, K., and Cihak, M. (2008). How does competition affect efficiency and soundness in banking?, Working paper, no 932, European Central Bank. https://doi.org/10.2139/ssrn.1088605.
Ўзбекистон Республикаси Марказий банки статистик ҳисобот маълумотлари
www.cbu.uz
www.lex.uz
www.google.com
